Truncamentos e abreviaturas

Existen diversos procedementos na formación das abreviacións. Vexamos de forma comparada as características de dous resultados abreviativos moi habituais, o truncamento e a abreviatura, que máis adiante ampliaremos co acrónimo e a sigla e mais o símbolo. Atendendo as características de cada un, merecen comentario pormenorizado o criterio xeral aplicado no acurtamento, o resultado abreviado e o seu uso, a ortografía e a lectura da solución reducida, así como o seu xénero e número, se fose o caso. 

	Truncamentos	Abreviaturas
Criterio	Acúrtanse sílabas completas ou letras que poidan formar novas sílabas ao primeiro (bus, autobús), no medio (pra, para) ou ao final da palabra (tan, tanto).	Sempre debe conservarse a primeira letra da palabra, pois esta só se pode acurtar polo medio (ppal., principal) ou ao final (gal., galego).
Resultado	Nova palabra de máis dunha letra, produto do acurtamento doutra coa que pode convivir (cole e colexio) ou mesmo desprazar (radio, radiorreceptor ou radiodifusión). Aínda que só se truncan palabras soltas, os truncamentos poden formar parte de novas palabras compostas (cantautor, cantante + autor; autoescola, automóbil + escola).	Letra ou conxunto de letras soltas, resultado do acurtamento máis ou menos ocasional dunha ou varias palabras (l. c. ou loc. cit., loco citato). Son de libre formación, seguindo unhas pautas básicas, aínda que algunhas xa están consolidadas polo uso (etc., por etcétera; S. O. S., save our ship). Poden abreviarse varias palabras ou sintagmas xuntos (P. V. P., prezo de venda ao público; loc. adv., por locución adverbial). Deben acurtarse suficientes letras para que compense abreviar (Dna., por dona, non compensa) e non tan poucas que xere ambigüidade (col. pode ser colaborador/a, colección, colexio, columna, colonia, etc.).
Ortografía	Coma outra palabra calquera. Toma acento cando cumpra (Álex, Alexandre) e tamén conserva a maiúscula orixinal, se fose o caso (Compos, [Sociedade Deportiva] Compostela).	Remata en consoante cando a palabra parte polo medio (art., por artigo). Leva polo xeral punto final abreviativo, aínda que tamén pode usar a barra (c/c, conta corrente). Pode utilizar outros elementos, como as letras voadas e os números (cía. ou C.ía, compañía; 1.o ou 1o, primeiro). Conserva o acento orixinal cando a vogal acentuada forma parte da abreviatura (páx., por páxina) e tamén a maiúscula (Admón. por Administración), aínda que ás veces cambia minúsculas por maiúsculas (Sr., por señor; D. E. P., por descanse en paz). As abreviaturas de varias palabras seguidas deben separarse mediante un espazo despois de cada unha.
Lectura	Debe lerse o truncamento como tal.	Non debe lerse a abreviatura, senón a palabra completa.
Feminino	Poden ser masculinos ou femininos. Polo xeral, conservan o xénero da palabra completa (o zoo, o zoolóxico; a ‘bici’, a bicicleta; pero o mol, a molécula-gramo; o xel, a xelatina). Tamén se dan casos de solucións con xénero dobre (o ‘profe’, o profesor; a ‘profa’, a profesora).	Só se indica cando o acurtamento recolle o final da palabra que marca o xénero (lda., licenciada).
Plural	Admiten plural, coma as demais palabras (xeles, xelatinas; ‘profes’, profesores).	Só se marca na forma cando o acurtamento recolle o final da palabra (Admóns., Administracións). En certos casos fixados polo uso, o plural sinálase duplicando as iniciais da denominación singular (CC. OO., Comisións Obreiras).
Uso	Unhas formas están admitidas pola norma e outras úsanse tan só na fala (‘depre’, depresión; ‘poli’, policía; ‘promo’, promoción; ‘compa’, compañeiro).	As abreviaturas nacen en exclusiva para a lingua escrita. Deben usarse con sentidiño e non en calquera tipo de textos. É conveniente elaborar unha lista de abreviaturas para guiar o lector.